انواع حمل و نقل ترکیبی

به مسیری که یک محموله باید طی کند فکر کنید. در بسیاری از مواقع، یک روش برای انتقال محموله از مبدا و مقصد وجود ندارد و باید انتقال با ترکیبی از چند روش هوایی، زمینی که خود شامل روش های جاده و ریلی می شود و همچنین روش دریایی ترکیب شود. این روش حمل و نقل ترکیبی است. در مقاله قبل به طور کامل حمل و نقل ترکیبی را بررسی کردیم. حال در این مقاله قصد داریم تا انواع حمل و نقل ترکیبی را بشناسیم تا این مبحث بسیار مهم در حوزه لجستیک بین الملل تکمیل گردد. در این متن، عناوین زیر را خواهید یافت:

• تقسیم بندی انواع حمل و نقل ترکیبی
• کانتینری نمودن بار (Containerization)
• حمل و نقل ترکیبی جاده ای
• عملیات Piggy Back (حمل کامیون با راه آهن)
• مزایای عملیات Piggy Back

تقسیم بندی انواع حمل و نقل ترکیبی

1-کانتینری نمودن بار (Containerization)

کانتینری کردن عبارت است از شیوه ای برای تقسیم بندی هر واحد کالا به صورتی که مناسب حمل با ریل، جاده، کشتی و تسهیلات جابجایی در کانال های آبی داخلی باشد. این سیستم در گذشته نیز وجود داشته است. بازرگانانی که قرن ها از طریق بنادر خلیج فارس کالاهای خود را تا سواحل شرقی آفریقا، هند، چین و جزایر جنوب شرقی آسیا حمل می کردند . در بازگشت از این مناطق کالاهایی به ایران آورده و از طریق خشکی آن ها را به ساحل شرقی مدیترانه منتقل می نمودند به طور عمده از دو نوع وسیله حمل و دو مسیر اصلی استفاده می نمودند. وسیله حمل و نقل آن ها در دریا کشتی های بادبانی بود و در خشکی از نیروی کششی ارابه و چارپایان سود می جستند.

این مسیر خشکی بخشی از جاده معروف ابریشم را در بر می گرفت. در بررسی این شیوه حمل و نقلی به این نتیجه می رسیم که بشر در طول قرن ها کالاها و مایحتاج خود را با روش حمل و نقل ترکیبی جابجا می کرده است بدون آن که تعریف یا مشخصات ویژه ای در نظر داشته باشد. مدون شدن تعاریف علمی و روش های اجرایی حمل و نقل چند وجهی که ناشی از توسعه و گسترش روز افزون جابجایی کالا در دریا، زمین و هوا می باشد همراه با افزایش میزان و تنوع این کالاها و نیز بسط و توسعه روابط تجاری بین المللی پیدایش نظام جدیدی را ایجاب می نمود که در آن کالا در حداقل زمان و با هزینه کم با استفاده از دو یا چند وسیله حمل از نقطه ای به نقطه دیگر در جهان منتقل گردد. این نظام از اوایل قرن بیستم نقش خود را در تجارت جهانی آشکار نمود و در سال های 1930 زمانی که یک کلاس از کشتی ها به نام کشتی های واگنی (Van Ships) خوانده می شدند در تجارت ساحلی آمریکای شمالی مورد استفاده گسترده قرار گرفت.

امروزه ششمین نسل کشتی های کانتینری تکامل یافته و منافع کانتینری کردن کالا در بسیاری از کشورها شناخته شده و باعث گردیده که بیش از 85درصد کل بار خطوط منظم کشتیرانی امروزه توسط کانتینر حمل شود.

2-حمل و نقل ترکیبی جاده ای

انواع حمل و نقل ترکیبی بین المللی در طی دهه گذشته شاهد گسترش سیستم حمل جاده ای بوده است. این امر به ویژه با استفاده از ضوابط تیر-کارنه (TIR-Carne) تسهیلات گمرکی را برای حمل کالاهایی که از مرزهای جاده ای عبور می کند، فراهم نموده است. تیر-کارنه برای اولین بار در زمان اتحاد جماهیر شوروی (سابق) مرسوم شد. اداره گمرک کشور مبدا بر روی کانتینری که عازم شوروی بود، برچسبی با عنوان TIR به عنوان مهر و موم نصب می نمود. کامیون حامل این کانتینر بدون آن که مورد بازدید قرار گیرد از گمرکات کشورهای ترانزیت عبور می نمود. در گمرک مقصد ماموران پس از تایید صحت مهر و موم و عدم دستکاری در آن به آن اجازه ترخیص می دادند. از تاریخ 1996/2/1 تنها کانتینرهایی که مبدا حرکت آن ها یکی از کشورهای اروپایی باشد از مزیت TIR برخوردار می باشند و کانتینرهای از مبدا آمریکا شامل آن نمی گردد.

3-عملیات Piggy Back (حمل کامیون با راه آهن)

سرویس پیگی بک که شامل استفاده از جاده، ریل و کشتی های Ro-Ro می باشد. یکی از اشکال ترانسپورت ترکیبی می باشد. بهترین نمونه این سرویس در حال حاضر بین انگلستان و آلمان بوسیله کمپانی Kombiverkehr که تحت نظارت مشترک صنایع راه آهن و حمل و نقل جاده ای آلمان می باشد، اجرا می گردد. در این سیستم عملیاتی، تریلرهای جاده ای بوسیله کشتی از بندر Harwich (انگلستان) به Hook (هلند) یا از Dover (انگلستان) به اOstend (بلژیک) و در آن جا بر روی واگن های ترن سوار شده به مراکز صنعتی تعیین شده در آلمان منتقل می گردند. پس از آن، این تریلرها مسیر خود را از طریق جاده تا پارکینگ ها و ترمینال های مبدا ادامه می دهند.

مزایای عملیات Piggy Back

طرح پیگی بک علاوه بر مزایای رایج ترانسپورت ترکیبی، مزایای دیگری را نیز عرضه می دارد. از آن جمله:

• سرعت در زمان ترانزیت کالا با استفاده از سرویس های مشخص جاده، دریا و ریل.
• عدم اتلاف وقت و تاخیر در بنادر (با توجه به قراردادهای گمرکی و ترانس شیپمنت).
• عدم نیاز به مجوز حمل جاده ای برای شرکت هایی که بین انگستان و آلمان فعالیت دارند.
• کیفیت بالای سرویس همراه با نرخ های رقابتی.
• کارکرد کمتر و استهلاک و فرسودگی کمتر تریلرها و تجهیزات آن ها.
• مستثنی شدن از مقررات و محدودیت های عبور و مرور کامیون های سنگین و حمل کالا در تعطیلات آخر هفته که شرکت های جاده ای بین المللی مشمول آن می باشند.
• امکان تنظیم ساعات کار رانندگان جهت تطابق با مقررات حمل و نقلی اتحادیه اروپا.
• کاهش میزان سفر تریلر بر جاده و بالطبع کاهش میزان سوخت و صرفه جویی در مصرف انرژی
• پیگی بک بهترین شیوه های ترانسپورت دریایی، ریلی و جاده ای را با هم ترکیب می نماید و مثال خوبی برای حمل و نقل چند وجهی (Multi-Modal) می باشد.

امروزه این سرویس در بسیاری از مناطق جهان اجرا می شود و با توجه به افزایش قیمت سوخت و سایر هزینه ها پیشبینی می شود، استفاده از آن گسترش یابد.

بدین ترتیب دیدیم که انواع حمل و نقل ترکیبی چگونه است و این دسته بندی شامل 3 نوع کانتینری نمودن، حمل و نقل ترکیبی جاده ای و عملیات پیگی بک. همچنین در ادامه دیدیم که روش پیگی بک چقدر در حوزه بروز لجستیک بین الملل کارآمد است.