در قرن اخير حمل و نقل دریایی سهم بزرگي را در جابجائي كالاها داشته و اين شيوه به ويژه براي حمل و نقل كالاهاي حجيم و فله مناسب ترين ابزار است. ساخت و توسعه كشتي هاي سريع السير و ارائه خدمات انبار به انبار (Door to Door) و استقرار خطوط كشتيراني پيشرفته و منظم اين امكان را فراهم ساخته تا محمولات، حتي كالاهاي گران قيمت، اينك با نرخ هاي مناسب و بسيار ارزانتر از هواپيما حمل شوند. نگاهي به تاريخ داد و ستد و حمل و نقل نشان مي دهد كه از حدود ده هزارسال پيش تمدن ها و داد و ستد ميان مردمان در ساحل درياچه ها و رودخانه ها و درياها پديد آمده اند. تجارت و حمل و نقل بر همين اساس آغاز گرديده، توسعه يافته و دريانوردي، انبارداري و بسته بندي و احداث جاده ها از حاشيه درياها به درون سرزمين ها را پديد آورده است. در این مقاله قصد داریم که از کشتی های حمل کانتینر و مزایای آن (کشتی Ro-Ro) صحبت کنیم. در متن زیر عناوین زیر را خواهید یافت:
- مقدمه ای بر موضوع کشتی های حمل کانتینر
- لیست سرویس های فعال ترن- کشتی در جهان
- ویژگی های سرویس های فعال ترن- کشتی در جهان
- مزایای حمل و نقل ترن – کشتی Ro-Ro
مقدمه ای بر موضوع کشتی های حمل کانتینر
بررسی های موجود نشان می دهد که در طی سال های آینده بسیاری از دولت ها توسعه سرویس های حمل و نقل ریلی را برای جابجایی کالاهای پر حجم بر ناوگان جاده ای چه به دلیل صرفه جویی در مصرف انرژی و چه به دلیل زیست محیطی در برقراری ارتباطات بین المللی خود، ترجیح خواهند داد.
این امر به ویژه در مورد کشورهایی که در صدد کاهش هزینه های سنگین ناشی از واردات مواد سوختی می باشند، مصداق می یابد. بر همین اساس توجه به ساخت گسترده و استفاده از کشتی Ro-Ro و توسعه کشتی هایی که در دو حتی سه طبقه (Deck) قابلیت حمل کانتینر را داشته باشند، افزایش یافته است. همزمان، آخرین تغییرات تکنولوژی در ساخت کانتینرها منجر به افزایش چشمگیر ظرفیت آن ها گردیده است.
لیست سرویس های فعال ترن- کشتی در جهان
استفاده از کشتی Ro-Ro به عنوان کشتی های حمل کانتینر، در حد ایده آل زمانی رخ می دهد که مجموعه یک ترن کامل شامل کلیه کانتینرها و لوکوموتیوها با استفاده از ترکیب کشتی و ریل بین دو نقطه حمل گردد. در این حالت هزینه های بندری و گمرکی به حداقل می رسد. ذیلا برخی از سرویس های فعال ترن- کشتی در جهان که به امر حمل و نقل مجموعه کامیون- ترن (به صورت کامل) می پردازند، آورده شده است:
- Goteborg (سوئد) به Fredrikshaven (دانمارک)
- Dover (انگلستان) به Dunkreque (فرانسه)
- Sassnitz (آلمان) به Trelleborg (سوئد)
- Nyborg (دانمارک) به Korsor (دانمارک)
- Rodby (دانمارک) به Puttgarden (آلمان)
- Helsingor (دانمارک) به Helsingborg (آلمان)
- Gedser (دانمارک) به Warnemunde (آلمان)
- Villa San Giovanni (ایتالیا) به Sicily (ایتالیا)
- Swinoujscie (لهستان) به Ystad (سوئد)
- Ilichevsk (اوکراین) به Varna (بلغارستان)
- Istanbul (ترکیه اروپایی) به Haydarapasa (ترکیه آسیایی)
- Welliington (جزیره شمالی نیوزیلند) به Picton (جزیره جنوبی نیوزلند)
- Mukran (آلمان) به Klaipeda (لیتوانی)
ویژگی های سرویس های فعال ترن- کشتی در جهان
یکی از طولانی ترین مسیرها، 370 کیلومتر، بین Ilichevsk و Varna است که مسیر جاده ای رومانی را به طور کامل حذف می کند. هر یک از چهار کشتی در این مسیر دارای سه deck بوده و قابلیت حمل 108 واگن باری قطار را دارند.
همچنین سیستم ریل- فری بین بندر Mukran در آلمان و Klaipeda در لیتوانی توسط شش کشتی ارائه می گردد. هر کشتی دارای 1590 متر خط آهن بوده و قادر به حمل 103 واگن چهار محوره به عرض استاندارد روسی در پنج خط موازی بر روی هر یک از دو deck خود می باشد. رمپ هر deck قادر به اتصال به ساحل می باشد که تجهیزات خط آهن تا انتهای آن ایجاد شده است. امروزه این سرویس طولانی ترین مسیر ریل- فری در جهان می باشد که مسیری معادل 506 کیلومتر با زمان سفر 20 ساعت را پوشش می دهد.
مزایای حمل و نقل ترن – کشتی Ro-Ro
الف) سهولت عملیات اسنادی و بارنامه نویسی
ب) وجود انعطاف در چگونگی پرداخت هزینه ها. فرستنده و دریافت کننده بار هر یک می توانند تمام یا بخشی از هزینه را پرداخت نمایند و این امر از مراجعات مکرر و پرداخت های چند باره جلوگیری کند.
پ) واگن های قطار دارای ظرفیت بار بیشتری از کامیون های جاده ای بوده و بنابراین برای جابجایی اقلام بزرگتر کالا مناسب تر می باشند.
ت) در اروپا و برخی نقاط دیگر، این سرویس بر خلاف ترانسپورت جاده ای بین المللی مشمول مجوزهای عبور EEC نمی شود.
ث) در این سیستم نیاز به ایجاد تعادل در حمل بار رفت و برگشت وجود ندارد زیرا واگن ها بر اساس نیاز بازار و توافق دو جانبه حمل می گردند.
ج) شواهد و بررسی ها نشان می دهد که تعرفه های بین المللی راه آهن در رابطه با تغییرات در قیمت سوخت به سرعت تعرفه های جاده ای افزایش نخواهند یافت.
چ) یک ترن با ظرفیت معادل 2500 تن با کنترل دو یا سه اپراتور از نظر مصرف سوخت و هزینه های مستقیم نیروی انسانی بسیار اقتصادی تر از یک کامیون با حداکثر ظرفیت 44 تن و دو نفر راننده (اپراتور) می باشد.
ح) برای حمل کالاهای خطرناک به دلایل زیست محیطی ترن بر حمل و نقل جاده ای ارجحیت دارد.
یکی از مسائل عمده در انجام سیستم ریل- فری هزینه سنگین ساخت تاسیسات بندری است که معمولا شرکت های خصوصی و صاحبان خطوط کشتیرانی قادر به انجام آن نمی باشند. در این حالت دولت ها از طریق کمک های مستقیم یا فاینانس به احداث زیربناهای لارم (اتصال خطوط آهن به بندرگاه و تاسیسات زیربنایی و جانبی) می پردازند.
در مجموع دیدیم که کشتی های حمل کانتیر چه مزایایی دارد. در اصل می توان گفت مزیت حمل و نقل چند وجهی ایجاد هماهنگی، سرعت و نظم در مراحل حمل است که در نهایت کاهش هزینه حمل را به همراه دارد. آثار این صرفه جویی در تولید و تجارت انکار ناپذیر است. بر این اساس مجامع حمل و نقل جهانی و سازمان های بین المللی هر چه بیشتر کورهای جهان را به استفاده از این سیستم ترغیب می نمایند.