متصدیان حمل و نقل و تفاوت کریر و فورواردر
امروزه افراد ناگزیر از مراجعه به متصدیان حمل و نقل هستند. از طرف دیگر، این متصدیان هزینه ای در ازای خدمتی که ارائه می‌دهند دریافت می‌کنند. ازاین رو مراجعه‌کنندگان به این اشخاص انتظار دارند که از کالای تجاری که در اختیار متصدیان حمل قرار می‌گیرد، مراقبت لازم به عمل بیاید و سالم به مقصد برسند. به همین دلیل تعیین مبنایی مناسب برای مسئولیت متصدیان حمل و نقل بسیار مهم است؛ تا ضمن تأمین منافع مراجعه‌کنندگان و حفظ سلامت مرسولات، به‌قدری سخت‌گیرانه نباشد که تمایل متصدیان برای انجام وظیفه را کاهش یا بهای خدمت آن‌ها به طرز فزاینده ای افزایش یابد. اما این متصدیان چه شرکت هایی هستند و وظایف آن ها چیست؟ تفاوت کریر و فورواردر چیست؟ در این مقاله عناوین زیر را خواهید یافت:
- آشنایی با ساختار حمل و نقل ایران
- کریر (حمل کننده) Carrier
- فورواردر Forwarder
- فورواردر کیست؟
- خدماتی که فورواردرها ارائه می دهند
- قراردادهای فورواردری
- شرکت فورواردری حمل و نقل چیست؟
آشنایی با ساختار حمل و نقل ایران
به طور کلی ساختار حمل و نقل در ایران از ترکیب دو گروه متصدیان حمل و نقل و موسسات مرتبط با این بخش تشکیل می گردد. در این مقاله به طور مفصل در خصوص متصدیان حمل و نقل صحبت خواهیم کرد و در مقاله بعدی این موسسات را بررسی می کنیم.
- متصدیان حمل و نقل خود شامل دو گروه فعال یعنی کریرها (Carriers) و فورواردرها (Forwarders) می شود.
- موسسات مرتبط با حمل و نقل مشتمل بر سازمان های سیاست گذار، موسسات خدمات تخصصی و موسسات خدمات عمومی می باشد.
کریر (حمل کننده) Carrier
حمل کننده یا متصدی حمل که در قوانین گوناگون کشور از آن نام برده شده است، شخصی است حقیقی یا حقوقی که حمل کننده فیزیکی کالا را به عهده می گیرد. شرکت های هواپیمایی، کشتیرانی، حمل و نقل جاده ای و راه آهن از جمله این دسته موسسات می باشند. این شرکت ها عموما وسایل حمل و نقل را در اختیار دارند، به جز در حمل و نقل ساده، مستقیما طرف قرارداد فرستنده کالا قرار نمی گیرند و اختیارات و مسئولیت های آنان بر اساس کنوانسیون ها، عرف بین المللی و همچنین قوانین و مقررات داخلی کشورها مشخص و شناخته شده می باشد.
فورواردر Forwarder
در مقررات UNCTAD/ICC برای اسناد حمل و نقل ترکیبی کالا، فورواردر به کسی اطلاق می گردد که قرارداد حمل و نقل را منعقد نموده و مسئولیت متصدیان حمل و نقل ترکیبی از زمان در اختیار گرفتن کالا در مبدا حمل تا زمان تحویل آن در مقصد نهایی می باشد. فورواردر مسئول هر نوع فعل یا ترک فعل مستخدمین و کارگزاران خود در محدوده انجام وظیفه آن ها می باشد.
فورواردر کیست؟
باید دانست که فورواردر شخصی است که حمل و نقل را طراحی نموده و از طرف خود یا از طرف شخص دیگری به عنوان اصیل نه به عنوان نماینده حمل کننده یا صاحب کالا، قرارداد حمل را با قبول مسئولیت به انجام می رساند. شرکت فورواردر بارنامه خود را صادر نموده و مسئولیت حمل را از مبدا تا مقصد به عهده می گیرد.
خدماتی که فورواردرها ارائه می دهند
در گذشته خدماتی که شرکت های فورواردر به صنعت حمل و نقل ارائه می نمایند، قبلا بر اساس عرف و سنت مشخص می شد. این در این صورت است که امروزه در دنیای پیشرفته صنعتی ارزش واقعی این خدمات ملموس و بهای لازم به این گروه داده می شود. در سال های اخیر در کشورهای در حال توسعه نیز این گروه جایگاه واقعی خود را در بخش حمل و نقل پیدا کرده اند. این گروه از متصدیان حمل و نقل به خصوص با پیدایش پدیده حمل و نقل ترکیبی و استفاده از طرق و گونه های مختلف حمل و نقل اهمیت تازه ای یافته اند.
فورواردرها علاوه بر به عهده گرفتن حمل و نقل، اعم از حمل مستقیم یا به نمایندگی، امکان دارد خدماتی از قبیل:
- بسته بندی
- انبارداری
- جمع آوره
و غیره را ارائه دهند و ممکن است جزو موسسات خدماتی تخصصی محسوب گردند. لیکن فعالیت اصلی آن ها همانا تصدی است که بدین جهت در زمره متصدیان حمل و نقل ذکر گردیده اند.
قراردادهای فورواردری
همان‌طور که گفتیم، یک شرکت Forwarder وظیفه دارد که هماهنگی های مربوط به کلیه عملیات حمل کالا به روش های زمینی، دریایی، ریلی یا هوایی را انجام دهد. در حقیقت Forwarder قرارداد مستقیمی با مشتری یا صاحب بار منعقد میکند و طی آن متعهد می‌شود که وظایف مربوطه را انجام دهد. این وظایف عبارتند از:
- انعقاد قرارداد
- صدور بارنامه
- تحویل و بسته‌بندی
- انبارداری کالا
- انجام اقدامات مربوط به بیمه باربری
- انجام تشریفات گمرکی
- هماهنگی و انعقاد قرارداد با حمل کننده کالا، اعلام ورود کالا به صاحب بار و …
همه این موارد باید در یک قرارداد فورواردری با جزییات کامل ثبت شوند.
شرکت فورواردری حمل و نقل چیست؟
شرکت های که در این زمینه فعالیت می‌کنند معمولا از نظر گستردگی حوزه فعالیت شان متفاوت با یکدیگر هستند. مثلا برخی شرکت ها صرفا در بخش ملی فعال بوده و بعضی دیگر، خدمات بین المللی را ارائه می‌دهند. امروزه شرکت ها Forwarder سطح جدیدی از خدمات را در اختیار مشتریان خودشان می‌گذارند. در حمل و نقل بین المللی سرعت و دقت در جابه‌جایی محموله ها اهمیت بسیار زیادی دارد و قابل اطمینان بودن، یکی از اصلی ترین ویژگی های لازم برای یک Forwarder است.
بدین ترتیب دیدیم که متصدیان حمل چه نقش به سزایی در توسعه اقتصادی کشورها، از جمله ایران دارند. در ادامه دیدیم که دو گروه فعال این زمینه یعنی کریر و فورواردر چه تفاوت هایی با هم دارند و وظایف آن ها چیست. در مقاله بعدی به سراغ موسسات مرتبط با این صنعت می رویم.